1 nov. 2023
En... daar is licht!
Dynamo-aangedreven verlichting monteren op mijn racefiets
De donkere dagen zijn aangebroken op het noordelijk halfrond, en daarmee ook de behoefte aan goede verlichting op je fiets. Hoewel batterijverlichting prima kan werken, moet je ze wel opgeladen houden. Ik wilde een verlichtingssysteem op mijn racefiets dat gewoon werkt. Lees verder voor wat licht in de duisternis!
Sinds mijn verhuizing naar het Limburgse platteland, bevind ik me vaker in volslagen duisternis omdat veel landweggetjes geen straatverlichting hebben. Met twee jonge kinderen moet ik een beetje creatief zijn wanneer ik ga sporten; bijvoorbeeld als ze in bed liggen. Dit betekent dat goede fietsverlichting niet alleen een luxe is, maar essentieel voor hoe ik mijn fiets gebruik.
Naast mijn Garmin Edge fietscomputer heb ik de Garmin Varia verlichting, zowel een koplamp (UT800) als een achterlicht met radar (RTL515). Het zijn zogenaamde slimme lampen, die hun bundels en intensiteit aanpassen aan het omgevingslicht en je snelheid. Je Garmin fietscomputer regelt dit via een draadloze verbinding. Meestal werkt dit goed, maar niet *altijd*... en dan kan het een gedoe zijn om het hele systeem te resetten (bijv. beide lampen en de fietscomputer opnieuw opstarten) en/of de individuele draadloze verbindingen te controleren. Soms faalt het *slimme* systeem gewoon en zit je vast met een paar koppig knipperende lampen terwijl je eigenlijk een constante heldere lichtstraal wilt. Een andere (serieuze) beperking is dat de helderste straal - die je nodig hebt in volslagen duisternis - zoveel batterijvermogen gebruikt, dat deze slechts 1,5 uur meegaat (onder goede omstandigheden!). Ik wil gewoon dat mijn verlichting werkt - geen gedoe of batterijbeheer, alstublieft!
Vrienden van de blog zullen weten dat ik een minimalistische racefiets van Schindelhauer heb, een toegewijde fietsenbouwer uit Berlijn. De aangepaste Siegfried Road die ik gebruik heeft geen dynamo, vandaar mijn oorspronkelijke keuze voor batterijverlichting. Om dit te veranderen, heb ik op de een of andere manier een wiel met dynamo, elektrische draden en een paar goede dynamo-aangedreven lampen nodig.
De meest efficiënte en onderhoudsvrije dynamo's zijn naafdynamo's die op/in de as van je wiel zitten. Je wiel zal iets meer rolweerstand hebben, maar je krijgt er een constante en oneindige toevoer van elektrische energie voor terug. Het Duitse SON maakt fantastische fietsdynamo's, ze behoren echt tot de beste als het gaat om energieopbrengst, duurzaamheid en algeheel ontwerp. Alles gemaakt in Duitsland.
Ik vroeg de fietsfabriek van Schindelhauer of ze me een wiel met dynamo konden leveren voor mijn Schindelhauer Siegfried Road. Sommige van hun andere fietsen hebben dynamo-aangedreven verlichting, dus ik waagde mijn kans. Helaas konden ze me geen passend wiel leveren, maar ze waren absoluut bereid me te helpen. Ze boden me een originele velg aan die ze op voorraad hadden omdat deze niet aan hun kwaliteitsnormen voldeed, aangezien er wat kleine krasjes op zaten. Naast de velg gaven ze me de specificaties van het exacte dynamo-model dat het beste zou werken op mijn racefiets: ik had een SON28 dynamo met 32 spaakgaten nodig.
Nu hoefde ik alleen nog een bekwame wielbouwer te vinden die het aangepaste racefietswiel met de SON naafdynamo kon maken. Hoewel ik vrijwel alles zelf kan, vereist het creëren van een perfect uitgebalanceerd en gespannen wiel vakmanschap dat mijn mogelijkheden te boven gaat. Dus ging ik terug naar mijn oude woonplaats Uithoorn waar ik de lokale fietsenwinkel kende, Ruud van der Schaft. Ik legde mijn gekke plan uit en hij stemde er gelukkig mee in me te helpen als ik hem alle benodigde onderdelen zou leveren.
Met het nieuw gemaakte dynamo-aangedreven wiel moest ik uitzoeken welke verlichting ik zou gebruiken en hoe ik deze zou aansluiten op de naafdynamo. Ik heb een aantal zeer goede ervaringen met de Supernova fietsverlichting op mijn woon-werk fiets. Ze zijn een typisch voorbeeld van wat er gebeurt als je Duitsers technologie laat ontwerpen en ontwikkelen: ze gaan helemaal los! Hun nieuwste model, de M99 DY PRO, heeft een matrix van 11 LED's en nieuwe besturingselektronica die een grootlichtfunctie mogelijk maken. Het produceert lichtwaarden tot 1.000 lumen en 200 lux. Dat noem ik nog eens licht! HA! Ik vind dit echt geweldig.
Voor de achterkant koos ik de Supernova E3 Achterlicht 2, die goed samenwerkt met de Supernova koplamp. Beide Supernova lampen hebben condensatoren die de lampen aan houden, zelfs als je stopt met je dynamo-aangedreven fiets, waardoor de zichtbaarheid wordt verbeterd wanneer je moet stoppen op de weg (bijv. bij verkeerslichten).
Installatie
Het installeren van de dynamo-aangedreven verlichting op een racefiets kan wat denkwerk, geknutsel en creativiteit vereisen. Mijn fiets is gemaakt van aluminium en sommige onderdelen hadden al gaten die ik kon gebruiken om de elektrische draden doorheen te leiden. Maar voordat ik permanente wijzigingen aanbracht, sloot ik mijn verlichting op een 'snelle en vuile' manier aan om te zien of alle onderdelen goed samenwerkten.
Om verschillende redenen, waaronder duurzaamheid en uiterlijk, wilde ik de elektrische kabels zoveel mogelijk verbergen. Gelukkig had mijn voorvork gaten waardoor ik de hoofdkabels naar de naafdynamo kon leiden.
De grootste uitdaging op mijn fiets was om de kabel door het fietsframe te leiden. Het vereiste het boren van een klein gat in een van de buizen. Ik ben erg terughoudend om gaten in mijn fiets te boren, maar ik dacht (afgaande op andere fietsen met gaten hier) dat het de structurele integriteit van mijn frame niet zou schaden.
Mijn fiets heeft aerodynamisch gevormde buizen, ze zijn niet perfect rond, waardoor er wat verticale ruimte overblijft bij de trapas waarvan ik aannam dat die groot genoeg was om een elektrische draad door te laten. Uiteindelijk moest ik mijn trapas, crankstel en pedalen verwijderen om bij de gaten in mijn fietsframe te kunnen.
Voordat ik de eigenlijke (dunne) draden doorvoerde, gebruikte ik een dikkere en stevigere koperen kabel als geleider. Het is veel eenvoudiger om een stevige kabel te 'sturen'.
Later gebruikte ik deze stevige kabel om de eigenlijke kabel door te trekken. Het vereist geduld en enige inspanning, maar uiteindelijk lukt het je wel. Ik heb de eigenlijke draad tijdelijk aan de geleidingsdraad gesoldeerd om het trekken iets gemakkelijker te maken. Ik gebruikte een klem om een sterke verbinding tussen beide kabels te maken.
Het achterlicht heeft een kabel die ik door mijn zadelpen heb geleid, hij gaat in een klein gaatje dat zich net onder mijn zadel bevindt. Die kabel loopt helemaal naar beneden naar de trapas waar hij de andere kabel van de voorkant van mijn fiets ontmoet.
Uiteindelijk was ik in staat om alle draden aan te sluiten, de individuele draden aan elkaar te solderen en ze te krimpen. Ik heb wat extra kabellengte in de zadelpenbuis gelaten met twee klemverbinders zodat ik hem indien nodig kan verwijderen.
Nadat ik alles weer in elkaar had gezet, is het resultaat verbluffend. Beide lampen werken goed en ik ben zeer tevreden met hoe het is afgelopen. Ik kreeg een opmerking dat het bijna lijkt alsof dit in de fabriek is geïnstalleerd - ik vat dat op als een compliment!
Conclusie
En er was licht! WOW! Het kostte wat tijd en moeite (..) maar het was het zeker waard. De dynamo-aangedreven verlichting neemt het gepruts met draadloze batterijverlichting weg en vervangt deze door een duurzame oplossing die op de lange termijn veel minder aandacht vereist. Het werkt gewoon!
